Eski sümer yazıtlarında insanı yaratan ENKİ'den söz erdilerek buradaki öykülerin kutsal kitaplarda dillendirilen hikayelere benzediğini savunanlar dinlerin ilahi ve semavi kökenleri hakkında kuşkuya düşürtüyorlar.
Bilim iki temel enstrümanı olan tümdengelim (dedüksiyon) ve tümevarım (indüksiyon) sonuçta benzetimden (analoji)den ibarettir.
Keza edebiyatında başat aleti benzetme (teşbih)dir.
Hakikati hikaye etmek kolay olmadığı gibi hakikatin hikayesine erişmek zordur.
Sonuçta bilgi de teraküm ve birikim, bilimde telahuk ve eklemlenme.. teknikte tekamül ile evrilme ile giderek açılan bir bilgi dünyasının üyeleriyiz. YAZILI dil ve din birlikteliği olan kültürün altı bin yıllık bir geçmişi var.. bunun da en az altmış bin yıllık SESLİ birliktelik öncesi bulunmalıdır. Yani bütün dinlerin ortak bir öyküsünün bulunması normaldir. Bu durumda topik gerçeklerin ( sorusal ve sorunsalların) ve ütopik (doğal ve ideal hukukların) hikayelerin BENZERLİĞİNİN bulunması olağandır.
Diğer taraftan ilim.. emel.. amel.. iman.. ihlas.. adımlarının fikir ve zikir ayaklarıyla sağlam ve sağlıklı bir şekilde atılması.. tüm bunların zemini olan "dil"de değişkenlerin atılması ve değerlerin atanmasının yararlı ve verimli bir şekilde yapılması buyruluş ve yaratılış gerektiren bir dayatım ve deneyim süreci (vetiresi) istiyor. Bireysel sınav.. toplumsal yarış.. ulusal yargı.. küresel yazgı.. birbirine bağla bir sorun ve çözüm ileçleri (vesileleri) gerektiriyor.
Dil ve din ve felsefe ve hikmet gibi çok yönlü ve yanlı konularda günlük dilin mantığı ve bilimsel bilginin matematiği ile yapılan araştırmalarla daha doğrusu felsefi edebiyat ve dini vaaz bu lan ve katmanlarda fazla ileri gidemiyoruz.. bu üst katmanlar için hızlı bir anlam sürücüsü bulunduran ve kolay bir anlatım aygıtı barındıran yeni bir dil gerektiriyor. Mevcut edebiyat ve vaaz sadece dincilerin bulunmayan sonsuzluğunu ve bilimcilerin olmayan özgürlüğünü kamufle etmeye yarıyor.
Test edilmeyen tezler ve kendiyle kanıtsanan savlar... maymunlar cehenneminden yapay zeka cenneti gidiş “öykü”sü ya da gelmiş geçmiş tün insanların yaptıkları sadakat ve emanetin.. şükür ve sabrın.. iktisat ve adaletin.. vefa ve fedanın ya da bunların zıtlarının karşılığını sonsuz yaşamda cennet ve cehennemde görme “hikayesi”.. insanların umutlarını besliyor ve beklentilerini ibare ve inançlarını ifade ediyor. Dilimizde bu koşullanan öykünün oyunundaki kurallar olarak görülüyor. Bu da kör öykü ve boş oyun olarak nitelendiriliyor. GERÇEK ise örülen bir senaryordan farklı değil.. bu güne kadar birbirini için yer merkezli.. güneş merkezli.. merkezsiz (izafi) evren tasviri inşa ettik.. bu işin başına ve sonuna ilişkin bir hikayenin bulunması da gayet doğal.. bize düşen de dilediğimiz “öykü”ye angaje olma özürlüğünü birbirimize verebilmektir. Ben Kur’an-ı Mu’ciz-ül Beyan’ın hikayesine inanıyorum, bağlanıyorum ve güveniyorum.
Düşüncem odur ki ister paganizmde.. ister animizimde.. ister tek tanrılı dinlerde SALT hakkında "tanınan" BİLİNMEZİN hem TANRI tanırlık hem TANRI tanımazlık olması.. acib bir dinsel heplik ve hiçlik ÖZDEŞLİĞİNDEN kaynaklanan bir KÖK.. garib bir dilsel toptan kabul ve toptan redd ÖZGÜRLÜĞÜNDEN çıkan bir TEMEL.. Kültürümüzün temelindeki bu dil ve din gizemini çözmek için daha uzun süre bir evrim ve devrim sürecini gerektiren bir TANIKLIK istemektedir diye düşünüyorum.
29.09.2020 ÜÇYOL-İZMİR osmanziya
|