Hafyza ve zeka bizim mantuk'umuzun iki aya?y.. rüchan ve ra?bette me?ietimizin iki kanady.. hem aya?y hem kanady olana ku? derler.. biz "ku?"muyuz yani hem yürüyen amma ayny zamanda uçan bir "canly" myyyz ? Tastamam öyle.. yalnyz ?u var ki canly yerine "uslu" demek bizi gerçe?e biraz dara yakla?tyryr. Ynsan delil ayaklaryyla hakikat zemininde yürüyen ve iman kanatlaryyla maneviyat göklerinde uçan bir KARTALDIR. Amma ?u var ki ço?u insan ayaklaryny bile çaly?tyrmadan i?tah ve i?tiyak adymlary adan bir TAVUKTUR. çykar ve yarardan ba?ka bir ?ey görmez.. Bu ço?u insan içinde belki bende varym sende varsyn.. çünkü bilmek, yapmak anlamyna gelmiyor. Belki de bu yüzden a?k ve merak kanatlarymyzda dumura u?ramy? mantyk ve me?ietimizi YETERYNCE içten, etkin ve dürüst çaly?tyramyyoruz. Yktidarymyz itiyadymyzla ku?atylmy? ve ihtiyarymyz ise itimadyn ötesine geçemiyor.
Yukaryda saydyklarymyz tabloda gördünüz mü ? Hadi göremeyi byrakyn baktynyz my ?
Bakmadyysanyz bakyn ve görün ki
hafyza ve zekanyn altyna ne yazylmy?,
rüchan ve ra?betin üstüne ne yazylmy?..
?imdi baktym gördüm ki:
Hafyza ve Zekanyn altyna belagat ve hitabet..
Tercih ve Tergibin üzerine kiraat ve kitabet.. pardon yanly? yazdym kitabet ve kiraat..
Bunlary neden böyle yazdym..
yani yazylanlar rastgele mi oluyor yoksa düzenli bir kuraly ve kararly bir ölçüsü var my ?
Elbette.. zaten böyle olmazsa bu bir anlatym olmaz.. her oyun gibi anlama oyununun bir MÜ?TEREK kuraly ve anlatma e?lencesinin de bir ORTAK biçimi vardyr.
Amma ne bunlaryn hepsini, size hemen verebilirim zaten siz de hemen alamazsynyz.
Bir domates bile alty ayda olur ve tarladan hemen verilmesini beklemelisiniz..
gerçi manav ya da market kasasyndan hemen alyyorsunuz ancak bu "hazyr" almanyn kendine göre kazançlary olmakla beraber hatyry sayylyr da kayyplary vardyr.
Yöntembilimsel analizi ö?renmeyi, kullanmayy ve yararlanmayy göze alanlaryn gönüllerine de zamanla yerle?ecek bu kurallary ?imdilik byrakyyorum ve bu levha için ?unu söylüyorum:
Geçmi? rasattyr.. gelecek ise rabas.
rasat gözetlemek ve bakmak.. rabas ummak ve bakmak.. demektir.
Mazinin rasat YANY BAKILIP edilip hafyza saklanmasy ile gelece?in hayal edilip zeka ise rabas edilmesi YANY BEKLENMESY.. yatay çizgiyi olu?turmaktadyr. Ki bu çizginin mazi tarafyna MARYFET ve ati tarafyna MUHABBET denilmesi.. geçmi?in fark edilmesi ve gelece?in de kadr edilmesi yani kyymet ve kadrinin bilinmesinden dolayydyr.
Bu böyle mi.. yoksa de?il mi ? Ya da ne diyecekseniz öyle mi ?
Buna öyle ya da ?öyle yanyt vermek.. bu iletiyi okuyanan b-oyununa borç de?ilse borçtur.. çünkü anlatym oyunun ilk kuraly anlayorsa yanytlamak anlamyyorsa sormaktyr. Daha bilindik öyleme ve oylama oyunun bildik kuralyna uymanyanlara yöntembilimin matematikten daha hassas ve geometriden daha ?effaf kurallaryny ben nasyl anlatabilirim ki ?
Bu demek de?ildir yöntebilimsel analizin görsel çözümlemesi, eri?ilmez zor ve kullanylmasy gizemli bir oyundur. Tam tersine çok daha kompleks ve pek karma?yk olan günlük dilin anlatymyndan daha açyk ve yansytymyndan daha seçiktir.. fakat SOKRAT'ta örne?i görülen açyk ve seçik do?al dilin ki ben bunun varly?yna inanyyorum, üzerine in?a edilen hassas ve saydam tabakanyn üzerine atylan dil boyasy ve bilim rengi asyl zihin yüzeyini öylesine karartmy? ky.. bu kara aynada pek çok ayryntyyy gözden kaçyryrsynyz.
Günlük dilin anlatymynda bile söz diziminde küçük bir tümce dü?üklü?ü, cümle yapysy bozuklu?u ve sözcüklerin anlamyna yabancylyk anlatymy naho? hale getirmez mi ?
"Ben burada yazyyorum." tümcesini "Beniyorum yazyda bura" desem anlamy uçar gider.. oysa ayny sesler kullanylmy?tyr her iki tümcede de. Ben.. bura.. yazy.. kök sesleri olan adlaryn ekleri olmadan dizilmesi söz dizimi olmaz.. söz dizimi oldu?undan bu üç anlamyn hiç biri anlatym vermez. Amma tablo da ki..
MANTIK
HAFIZA ZEKA
Dizilim anlam verir.. hafyza ve zekanyn manty?yn iki alt ba?ly?y oldu?unu görürsünüz.. Yani nutka getirme YETENE?YNYN iki temel yetenekten yararlandy?y bellek (hafyza) ve bellik (zeka) aygytlaryndan ya da olanaklaryndan ya da yeteneklerinden ya da yapylaryndan ya da i?levlerinden olu?tu?unu göstermeye yeter.. biz bu i?in ayryntysyna inmeden önerdi?im
mantyk=hafyza+zeka denklemini görürsünüz.. evet derseniz.. benim yüklemime katylmy? olursunuz. E?er sizden ba?kalary da evet derse ve bu sayy ço?alyrsa bu yüklemi yanyt ve kanytlaryyla YARGI haline getirebiliriz.. ve böyle böyle insanbilimi in?a edebiliriz.
Amma ne yazyk ki insanlar DUT yemi? bülbül gibi hiç konu?muyor... sanyrym bu dut kara dut.. dutun kara ve kesin ince ve kücük dilimleri, dilleri dilim dilim etmi? dile getirmekte zorlanyyorlar. Her ?ey hakkynda hatta bilmedi?in konu ve alanlarda dahi ahkam keseriz de fakat insana gelince nedense i?in içine fazla kary?myyoruz.
Ynsan, ilim adamyna pardon bilim insanyna byrykalmayacak kadar önemli bir konudur. Sonuçta o da bir pencereden bakar: ilim. Ynsan ise ilmi gerektirsede ilimden fazla nitelik, özellik ve yetenekleri olan câmi bir varlyk... ilim, irade, kudret, rahmet, hikmet, izzet, inayet gibi binbir esmayy anlaycak gözlere ve peteklere sahip bir bal arysydyr..
Sonuçta Tokatly Hüseyin ÖZER gibi okuma yazma bilmeden ya?ama girip okuma yazma dahil pek ba?aryyy ömrüne sy?dyrmy? Yngiltere'de lokantalar zincirine sahip saygyn ve milletiimizin ve devletimizin onurlu bir temsili olan bir i? adamy oluyor, insan.
?imdi bu insanyn kazanaca?y, artyraca?y, koruyaca?y bir "dünya"sy gibi aklanaNa?y ba?y?laNaca?y ve kurtuLACA?y bir "kendi"si var.
Bu nasyl olacak ?
KENDYSYNY, DÜNYAYI VE YNSANI tanymasy ile...
Y?te bunun bir yolu da yöntembilimsel analizin görsel dü?ünme aygytyyla..
Ba?ka yollarda var.. inisinasyon.. illümünasyon.. inisiyatif.. isntinkt.. fakat buradaki YLLÜSTYRASYON yolu iktidar ve ihtiyardan ibaret irade ve inisiyatifimizi daha verimli ve ba?aryly kullanmanyn yolunu açacaktyr.
Onun için konu?maya katylmalysynyz.. katyldykça katkynyz ve katkymyz daha da artacaktyr.
Hem söylediklerinizin gerekçesini de istemiyorum.. çok yüklemler ve yargylar vardyr ki insan gerekçesini ve nedenini de bilmeden onun öyle oldu?unu inanyr ve sonra yeni bir bilgiyle yapylan düzeltme ve yeni bir deneyimle edinilen yanly? onun görü? ve dü?ünü?ünü de?i?tirir.
Ya da tam tersine bu gerekçesiz söz onun görece?i gerekçe ve nedenlerden dolayy ba?kasynyn görü?ünü düzeltir ve dü?üncesini yanly?landyyr.
Belki burada, ça?da? ileti?im ve etkile?im olanaklaryndan yaralanan bu yerde, söylecek bir söz, geyik muhabbetinden öte insanyn marifetine kapylar açacaktyr.
Sa?lycakla kalyn.
|