Dünya: Tasarruf

Rahmetli babaannem pirinç ayyklyyordu.
Bir tane yere dü?tü.
Babaannem e?ildi,
aramaya ba?lady.
Sa?a bakyyor, sola bakyyor, bulmaya çaly?yyordu .
Çocukluk iste,

-Aman babaanne dedim.
- Bir pirinç tanesi için bu kadar caba harcamaya, yorulmaya de?er mi?
Rahmetli ilk defa sertle?ti bana kar?y, öfkeyle do?ruldu.
-Sen oturdu?un yerden ahkâm kesiyorsun, ' dedi.
- Hiç pirinç üretilirken gördün mü? Ynsanlar ne kadar zorluk çekiyorlar. Bir pirinç tanesinde kaç insanin göz nuru, alyn teri, eme?i, çilesi var biliyor musun?'
Utancymdan kypkyrmyzy olmu?tum.

Aradan yyllar geçti.
Hukuk Fakültesinde ö?renciyim.
Alain'in proposlarini okuyorum.
Birden irkildim.
Babaannemi hatyrladym.
Alain, bir insan yerde bir i?ne görüp de e?ilip almazsa, bütün uygarly?a
kar?y ihanet etmi? olur diyordu.
Ylave ediyordu.
Bir i?nenin üretiminde binlerce insanin alyn
teri, göz nuru, el eme?i vardyr diyordu.

On dokuz yyl evveldi.
Stockholm'e gitmi?tim. Bir otele indim.
Geceydi. Sabahleyin, tra? olmak i çin
lavaboya gitti?imde, aynanyn yanynda ilginç bir not gördüm.
'Lütfen tra?tan sonra jiletinizi çöpe atmayyn,
yanda bir kutu var oraya byrakyn, bir tek jiletle dahi olsa, Ysveç
çelik sanayisine yardymcy olun' diyordu.
Do?rusu hayretler içinde kaldym.
Çocuklu?umdan beri çelik e?ya denince akla Ysveç çeli?i gelir.
Birçok e?ya üzerinde' Ysveç çeli?inden yapylmy?tyr' diye yazardy.
Yste o ülke, kullanylmy? bir tek ufacyk
jiletin bile çöpe gitmesini istemiyor, ona sahip çykyyor,
gelen turistlere rica yollu uyaryda bulunuyordu.

Ysviçre'de zaman zaman, belli periyotlarda radyolar, televizyonlar bir haberi duyurur.
'?u tarihte, su saatte, adamlarymyz gelecek.
Siz lütfen hazyrly?ynyzy yapyn. Okumady?ynyz, ilgilenmedi?iniz, kullanmady?ynyz ne kadar kitap, dergi, gazete varsa,
kâ?yt, ambalaj, kutu varsa, velev ki, bir ilaç prospektüsü dahi olsa,
kapynyn önüne koyun. Ysviçre'nin kalkynmasyna yardymcy olun. Fazla
a?aç ziyanyna engel olun.'

Japonlar son derece sade, basit, yalyn mütevazy yasayan insanlardyr.
Evlerini mobilya ile e?ya ile dolduranlar Japonlara göre ruhen tekamül edememi?,
hayatyn manasyny anlayamamy?, zavally kimselerdir..
Böyleleriyle; evini mezat salonuna çevirmi? zavally, diye e?lenirler.
Bir insanin gösteri? için e?yanyn esiri olmasy ne kadar acydyr.
Vaktiyle Japon ekonomisi darbo?azdan geçiyor. Yç borçlar, dy? borçlar gyrtla?y a?yyor.
Zamanyn ba?bakany meclisi toplar.
Kürsüye çykar.
Durumu olanca açykly?y ve tehlikeleri ile anlatyr ve;

-?u andan itibaren der,

-Tanry ?ahidim olsun ki, Japonlaryn iç ve dy? borçlary son kuru?una kadar ödenmeden,
pirinçten ba?ka bir ?ey yemeyece?im.
-?u üstümdeki elbiseden ba?ka elbise giymeyece?im.
Dediklerini yapar, en üstten en alta bir israftan kaçynma kampanyasy açylyr.
Japonya bütün borçlaryny öder. Bu durumun toplumun
bütün kesimlerini, tek istisna olmadan
kapsady?yny söylemeye gerek yok.
Geçenlerde Japon imparatorunun sarayyny gördüm.
Yarabbim, ne kadar sade, ne kadar mütevazy, ne kadar gösteri?ten uzak...

*Gerekmedi?i halde elektri?i yakmakla, suyu kapamadan bos yere akytmakta,
gece çamurlu ayakkabylarymyzy temizlemeden yatmakla,
yemek yedi?imiz kaplary yykamadan byrakmakla biz de zalimler synyfyna geçmiyor muyuz?

*Hayat çok ince, akil almaz incelikte ipliklerle örülmü?tür.
Her ?ey o kadar birbirine ba?lydyr ki,
Ylk okul okuma kitabymyzdaki bir sözü hiç unutmadym.

Bir myh bir naly kurtaryr.
Bir nal bir aty, bir at bir komutany,
Bir komutan bir orduyu,
Bir ordu bir ülkeyi kurtaryr diyordu..

Maddi durumumuz ne olursa olsun,
ister zengin olalym ister fakir, hepimiz çok dikkatli olmak zorundayyz.
Burada parayy da, maddiyaty da a?an büyük bir edep ve incelik vardyr.