Projeler her zaman değerlidir.. ilim noktasında olsa değeri daha da artar.. terbiye ve eğitim alanında ise daha temel bir alana inmiştir.. düşünme ve yöntem üzerine ise buradaki ufak bir sapma ya da doğrultma çevredeki çok bir bir yıkılma ve kurulmaya karşılık gelir.. yöntembilimsel analiz noktasında bu gibi yazılar ve çağrılar.. anlaşılması zor da olsa yine de iyi bir reklam ve güzel bir propaganda yerine geçer..

sual.. mes'ele.. mesuliyet.. bu üç ayrı terim aynı kökten çıkar ve üç ayrı durumu gösterir ki dördüncü olarak sual ve soru DUA anlamında bir arzu ve talebin arz edilmesi anlamındadır.. soru anlamında en ünlü anlatım Amme yetesealun.. diye başlayan amme cüzü.. evet suallarin en önemlisi ve değerli AHİRET hakkında sorudur.. ebedi hayat var mı yok mu ? Tanrının varlığı veya yokluğu sorusundan ve sorunundan sonra en önemli soru ve sorun ahiret sorunu ve akibet sorusudur...

Tadılan haziyye ile tutulan kaziyye yani lisan-ı hal ile lisan-ı kal arasında LİSAN'ı bilmek lazım gelir.. O Sultan demiş ki ilim ikidir.. biri lisandaki ilim ki bu Allahın beni ademe hüccetidir.. diğer kalbde sabit olan ilim ki asıl faideli olan budur.. şimdi kimsenin lisan-ı halini.. nazarını.. niyetini.. iç dünyasını iç alemlerini bilemeyiz ve ferdi olarak faideli.. yararlı.. gerekli.. ve temel olan budur.. ben bunu toplumsal bazda düşündüğüm zaman HİÇ ÖNEMSEMİYORUM.. yani toplumsal baz.. birisine KAL dili ile söz söylediğimiz zaman ki işte burada SORUN var.. adem oğluna HÜCCET olan nedir.. bunu içimizde BÜRHAN ile ortaya koyabiliriz ve beni yeteri kadar dinleyene de koyabilirim.. bu hüccet olan nedir ? Dile getirilen Kur'an-ı Muc'iz-ül Beyan mı ? Yoksa lisan-ı kal mi ? yoksa lisanın kendisi mi ? Çünkü dört bin yıllık YAZILI din tarihinden önce KIRK BİN YILLIK yazısız din tarihi yani DİL olmalı.. bizim gözden kaçırdığımız sanırım bu...

İlahi Söz.. vahy.. ayet.. külli alana aittir.. burada sıdk esastır.. geride binlerde rayb.. yüzlerce şübhe.. yüzbinlerce tereddüden sonra elde edilen iman ve yakin bozulmaz ve silinmez.. ancak zaman ve mekan kadrosu içinde sınırlı cüz'i alandaki her türlü konu ve müşahede, mukayese ve muhakemeden kurtulamaz. Çünkü bu alanda esas olan sıdk değil şüphedir ki bundan Kur'an-ı Mücizül Beyan dışında hiç bir metin kurtulamaz.. evet, kitab dahi en büyük hadistir.. en yüksek menkuldür.. ama Rasulullah (ASM) daha sağlığında kendi sözleri ile karışmaması için önlemler almış ve hadis yazdırmamış.. Amma vefatından sonra bir hadis yazılma hadisesi ortaya çıkmış ki sanırım bu gün sorunların birikmesi ve tıkanması biraz da bundandır. Elbette tüm hadisleri reddedecek kadar kuş beyinli olamam.. ancak en az son iki yüz yıldır islam dünyasında bilim donduğuna ve hukuk durduğuna göre şimdi buna nasıl canlandıracağımız ve nasıl devindireceğimiz.. fehmimizi ve fıkhımızı nasıl işleteceğiz sorunu ile karşı karşıyayız.. hadislerin nakl-i sahihini.. bilimlerin lisan-ı salimini.. dini ve fenni otoritelerin kalb-i selimini mukayese ve muhakeme edecek bir AKL-I SALİH'i edinmek zorundayız ilk önce.. özetle bu asırda USULSUZ iman.. yanıltıcı olasılığı çok yüksek olduğundan kurtarıcı olmayabiliyor.

Yaratanın doğuştan aklımıza iktisad ve vicdanımıza adalet yerleştirdiğine inanırım.. buna beynimize ve yüreğimize de diyebilirdim ama.. yüreği.. beyni.. vicdanı.. aklı.. adaleti.. iktisatı yani bu terimleri de ayrı ayrı TANIMLAMAK lazım.. eğer buna gerek duymadan yapılırsa ki yapılıyor buna EDEBİYAT ya da VAAZ adını veririz.. diğer taraftan bu konular psikoloji, sosyoloji ve liguistik gibi insan ilimlerinin.. iktisat.. hukuk.. idare.. terbiye gibi disiplinlerinde araştırma ve uygulama konuları.. şimdi diyorum ki insan gibi çok yönlü ve yanlı bir var oluşu bu saydığım alan ve disiplinlerle bitiremeyiz.. bunun için bu işleri daha hızlı ve verimli.. daha yerinde ve yararlı elde etmek için.. yeni bir yaklaşım ve yeni bir dil yeni bir yöntem aramak ve bulmak durumundayız.. hatta zorundayız..

Hasılı akıl.. deneylerle bilgilenir.. tefekkürle anlar.. bilinenlerden soru çıkartarak bilinmeyenlere yanıtlarla erişir.. soru haline getirilen sorunlarla yanıtın yolu açılır.. yanıt kapısından dahi çözüme ulaşılır.. yeter ki savınız sağlam olsun.. onu kanıtlayan sorular ve yanıtları kolaylıkla bulunacaktır. Öyle ise düşünmeye ve denemeye devam.. girişim ve başlayışa kuvvet.. bireysel merkezden çevresel alana aşama aşama yürüyerek sorun ve savı arayalım.. yanıt ve kanıtı bulalım.. başarı ve bağlılık yarış ve sınavını geçelim.. ilerleyelim ve gidelim.