Dört sebeb kuramı




https://www.felsefe.gen.tr/aristotelesin-dort-neden-ogretisi-nedir/?fbclid=IwAR0z4UCEScVadbs0t4RrGkV8Jpc6nfj2fEBGo64aNjY_WWt00ppkOd2hUz4


Bilim ve hukukun temeli olan iktisad ve adaletin "açıklama"sını yillarca once ARISTO' metafizik kuramini epistemolijik bir nazariyeye donuşturerek yapmiştik ve bunun temeline de alanlarin ve yontemlerin ayrilgini ifade ve ibare eden analitik duzlemin metodik kullanimi olan YBA ile gostergelemiştik.

Daha sonra ŞEKİL ve SURET ayirimina dayanan birincil ve ikincil bilgiler.. edebi teşbih ve metafor ve BENZETME.. ilmı temsil ve analoji ve BENZETIM.. master ve slave diller.. mecazi ve hakiki lafizlar.. harfı ve ismi manalar.. taşidigimiz AR yuku ve AD yolcusu bizim siradan bir AT ya da KARTAL olmadigimizi gosteriyor.

Mutekellim ve muhatab ile mana ve maksad OLAN dil..

bilen ve bilinen ilişkisinin evrimi BULUNAN bilgi..

Evrenin yasimasi olan kutle ve enerji alanlarini ve kuvvetlerinin YEDI boyutunu saran dört boyutlu zaman-mekan sureklisini BILIM birbirine karşit makroya iliskin determinist izafiyet mikroya ilişkin istatistik kuantum olarak ördu ve gordu.. böylece 11 boyutlu KAİNAT edindik.

Dili.. bilgiyi.. evreni ve insani sarıp koşuşturan bu hadiseyi olgu haline getirerek zaman ve mekan kadrosu diyen H.Ziya ÜLKEN hocanin ZMK'ı.. ki şimdi ona evreni saran zarf ya da ZAR diyorlar.

Bu üstumuzdeki muazzam uzaya ilişkin determinist BİRLİK zarureti altinda.. atom alti parçacik ve dalgaciklara ilişkin kuantum TEKLİK zerafeti bulunuyor.

Bu "dokunun zerafetin"i Brian GREENE'nin EVREN'in DOKUSU ve ZERAFETİ kitabini OKURSANIZ.. Greene kainatı nasıl örmuş gorursunuz.

Işte bu kitap tasrih ve teşrih edilen lisan'ın NASIL'larından once Aristo insanın NEDENLERIN ve NIÇINLERIN'in ilmini dort sebeb kurami ile METAFIZIK bir kuram halinde ormustu.. biz onu Dekart in analitik duzlemi ile EPISTEMIK kurama çevirdik..
illet ( kozalite ) ile akibet (finalite) arasinda örülen duvarlari kaldirdik.. setri mekandan gelen ortuleri bilim kaldirdigi gibi sedi zamandan cikan orguleride hukuk kaldiriyor. Teknik ve ahlakta onlara yardim ediyor.

Bizde din ve san'at ve hikmet ile onlara destek oluyoruz. Sizde ticaretinizi iktisatli.. siyasetinizi adaletli yaparak adaletli olunuz. Taaaa ki..teknoloji bizi dogaya yabancilastirmasin.. ideoliji insani insandan uzaklaştirmasin...
Osmanziya 24.09.2023 yontembilim.com


ONTOLOJİ

Dün metrodan çıkıyordum.. iki kadın ve bir erek gördüm.. onların resmini geometrik olarak çizdim.. SEX'in "X'ini görüyorsunuzu ortada.. bu X 90-60-90 ölçütünün resmidir.. kadının birisinin göbeği ile birlikte gövdesini kare haline getirmiş.. altındaki tayt içinde bacaklarının hiç bir cazibesi kalmamıştı.. diğeri ince bir bel geniş basen ve omuz ile sırtı açık elbisesi ile tüm kadınlık çekimini sergilemişti.. genç bir erkek iki hem elleri hem ayakları öylesine ince ve sakat idi ki, yavrum, zorlukla yürüyordu ve merdivenden çıkıyordu.. bizlerde normal ayaklarla metroyu ve merdivenlerini yürüyorduk.. bu eşitsizlik ve adaletsizlik ve çirkinlik ve kötülük.. nereye kadar ? Gittikçe yaşlandıktan.. seksilik ve çekicilik tamamen kaybolduktan sonra.. çirkinleşerek ve başkasına muhtaç olarak KABRE kadar. Bu durumda bizi şu iki soru bize iki sorunsalı zordurur.. pardon sorup durur.. Nereden geliyorsun.. nereye gidiyorsun.. ya da madem doğduk niçin ölüyoruz.. madem öleceğiz niçin doğduk.. kısaca doğumun anlamı nedir.. ölümün amacı nedir.. yani anlam ve amaç ile benim, senin.. herşeyin.. herkesin.. NEDEN ve NİÇİN'ini sorarız.. bilim NEDENLERLE çalışır ama ilk nedeni bilemez.. hukuk niçinlerle çalışır fakat son niçini bilemez.. bu tabloda VARLIK yani ONTOLOJİ tam ortada yukarıdan aşağıya .. aşağıdan yukarıya LİSTELENMİŞTİR.. sağında BİLGİ bulunur yani EPİSTEMLOJİ.. solunda DEĞER bulunur yani aksiyomatik..




Dün metrodan çıkıyordum.. iki kadın ve bir erek gördüm.. onların resmini geometrik olarak çizdim.. SEX'in "X'ini görüyorsunuzu ortada.. bu X 90-60-90 ölçütünün resmidir.. kadının birisinin göbeği ile birlikte gövdesini kare haline getirmiş.. altındaki tayt içinde bacaklarının hiç bir cazibesi kalmamıştı.. diğeri ince bir bel geniş basen ve omuz ile sırtı açık elbisesi ile tüm kadınlık çekimini sergilemişti.. genç bir erkek iki hem elleri hem ayakları öylesine ince ve sakat idi ki, yavrum, zorlukla yürüyordu ve merdivenden çıkıyordu.. bizlerde normal ayaklarla metroyu ve merdivenlerini yürüyorduk.. bu eşitsizlik ve adaletsizlik ve çirkinlik ve kötülük.. nereye kadar ? Gittikçe yaşlandıktan.. seksilik ve çekicilik tamamen kaybolduktan sonra.. çirkinleşerek ve başkasına muhtaç olarak KABRE kadar. Bu durumda bizi şu iki soru bize iki sorunsalı zordurur.. pardon sorup durur.. Nereden geliyorsun.. nereye gidiyorsun.. ya da madem doğduk niçin ölüyoruz.. madem öleceğiz niçin doğduk.. kısaca doğumun anlamı nedir.. ölümün amacı nedir.. yani anlam ve amaç ile benim, senin.. herşeyin.. herkesin.. NEDEN ve NİÇİN'ini sorarız.. bilim NEDENLERLE çalışır ama ilk nedeni bilemez.. hukuk niçinlerle çalışır fakat son niçini bilemez.. bu tabloda VARLIK yani ONTOLOJİ tam ortada yukarıdan aşağıya .. aşağıdan yukarıya LİSTELENMİŞTİR.. sağında BİLGİ bulunur yani EPİSTEMLOJİ.. solunda DEĞER bulunur yani aksiyomatik..   

osmanziya 24.09.2023




Teşekkür ederim Hocam.. dediğiniz gibi bu günkü bilim düzeyimize göre konuşursak bilimsel anlatımınız çok isabetli. Evren gerçekten çok büyük.. her ne kadar onu "rakam"lar ve ölçeklerle küçültmeye çalışsakta.. diğer taraftan günlük dilin ve bilimsel bilginin üstündeki çok yönlü ve yanlı felsefi ve dini konularda da edebiyat ve iknadan başka bir kanıtımız bulunmuyor. Bilimin ısbatını ve dinin iknasını birbirinde kesinlikle ayırmak gerekiyor. Bilimden ikna ve dinden isbat beklenemez. Çünkü bilim cüz’i alana ilişkin kuşkulu sorular sorar ve din külli alana ilişkin kesin yanıtlar verir.
Uygarlığımızın biricik olmadığı konusunda dinin beşer gibi mükellef bir cin uygarlığının bulunduğunu söylemesinden başka islam âlimleri evrende yayılmış gerçeklerin öğrenilmesi ve serilmiş güzelliklerin izlenmesi noktasında yer yüzündeki uygarlığımızın YALNIZ kalmasını da pek mantıklı bulmuyorlar.
Dini inançlarda beşerin uygarlığından önce cin uygarlığının bulunması sözü edildiğinde göre BİLİMSEL OLARAK bunlar hakkında verilerin ve kanıtlların elde edilmesi gerekir. Oysa bu gün için elimizde bilimsel bir kanıt bulunmuyor.
Bu metafizik ve parapsik savları.. kanıtları fizik ve psik alana getirilmeden kıyamete kadar hep inanç konusu olarak kalmayı mı sürdürecek ya da kanıtlar bu gün olmasa bile gelecekte elde edilebilecek mi.. örneğin geçmiş nebilerin sesleri hatta görüntüleri.. geçmişe yolculuk ile elde edilmesi gerekiyor. Ayrıca medeniyet sahibi cin ve beşerden başka mülk ötesinde melekutta melekler ve ruhaniler hakkında bilimsel ve kesin bilgilerin elde edilmesi.. dini, teklif ve imtihan olmaktan çıkarabilir mi ?
Günlük dilin ve bilimsel ötesinde konularda.. felsefe için kuşkulu sorularımızın yanında dinin için kesin yanıtlarımızın belli olması lazım.. yani birey olarak olmasa da uygarlık olarak hem kuşkulu sorularıyla felsefe.. hem kesin yanıtlarıyla din.. ikisine de ihtiyacımız bulunur.
Acaba AYDIN bir insan felsefi düzeyi ve din seviyesini birbirinden ayırabilir bir mentalite formu ve metodoloji normu elde edebilir mi ? Örneğin birincil a priori (önsel, kabli) akıl ilkeleri ve a posteriori (sonsal, ba'di) deneyim verileri TABANI ile bilimin evrimi ve kültürün gelişmesi ile kazındığı ve biriktirdiği İKİNCİL bilgiler değerlendirerek daha geniş perspektif ve yararlı bir yol bulabilir mi ? Bence bu mümkün.. yeter ki felsefi bilgileri İNANÇLAR.. dini inançları BİLGİLER haline getirmeyelim.. funun ve hukuk yapan BİLİM (ilim) YÜZEYİMİZİN altında var sayma ve yok sanma yani DÜŞÜNME YETİMİZİ ölçütlü ve dikkatli.. hiçleme (selb) ve hepleme (icab) yani İNANMA YETKİMİZİ itinalı ve saygılı kullanalım. Bilim ve Kuram ve Kur'an hakkında temel bilgileri edinelim.
Saygılarımla.
Osmanziya 20.09.2023

Hocam dediL:
Sevgili Dinnur, sayılar evreni küçültmez onun ne denli uçsuz bucaksız olduğunu anlamamıza yarar ama günlük yaşamda bu tür bir uzaklıkla karşılaşmadığımız için evreni olandan küçük düşünüyoruz. Örneğin yıldızlara bakıyor ve onları görünce çok yakın olduğunu sanıyoruz. Been dee size bir soru sorayım. Yorumunuzda bilim diyorsunuz ve arkasından parantez içinde ilim diyorsunuz. Her iki sözcük eş anlamlı mıdır? Sevgilerimle...

Dedim ki:
Zor bir soru sordunuz Hocam.. fakat Sevgili Hoca'mıza itirazda bize yakışmaz. Bu vesile ile de düşüncem Hoca'mızın eleştirisine açık hale getirilmiş olacak. Aristotales metafizik dört sebeb kuramı ile bilimi (fünun) ve hukuku (fıkıh) "ilim" olarak birleştirmişti. Onun saltanatı Descartes tarafından yıkılınca bu tevhidde yıkıldı. Funun yani MATEMATİK temelli ana disiplinler olan Fizik, Kimya, Bioloji (FKB) "bilim" sayıldı MANTIK temelli Hukuk, Ahlak ve Din (HAD) "bilim" olmaktan çıkartıldı.. Hatta Viyana çevresi yada Mantıkı Empristler denilen akım Bertran Russell.. Carnap.. Witgenstein.. felsefe akımı, Aristo'nun Descartes ile yenilenmiş ve düzeltilmiş Tanrı Tanırlığına karşı çıkarak.. anlam.. amaç.. gibi sözcükleri tanımlanamaz ve metafizik ve mantık-dışı (mantığa aykırılık başkadır) saydılar. Her ne kadar bunlara karşı Dilthey anlama ilimleri ve açıklama ilimleri.. Husserl neotik özler ve neomatik özler.. ve son olarak Hermenuetik akım.. İNSAN BİLİMLERİ savunusu yaparak felsefe ile birlikte hukuk, ahlak ve dini de İLİM kapsamına almaya çalıştılar. Ancak bu fakir.. Aristo'nun metefazik kuramını EPİSTEMİK kuram hale getirerek "ilim" sorununu çözdüğümü düşünüyorum.
Aristo’nun.. şekli sebeb ve maddi sebeb maddelerini.. özdeşlik ve nedensellik haline getirerek Fünunu yani BİLİMİ.. nesneleri inceleyen ilim.. yani deskriptif (betimleyici) ilimler olarak öngördüm. Betimleyici ilimler EVREN İLİMLERİDİR.
Aristo’nun.. fail sebeb ve gai sebeb maddelerini.. özgürlük ve amaçsallık haline getirerek Fıkıhı yani HUKUKU.. kimseleri araştıran ilim.. yani normatif (kuralcı) ilimler olarak öngördüm. Kuralcı ilimler ise İNSAN İLİMLERİDİR.
İLİMLERİN.. kültür içinde ortaya çıktığını ve kültüründe olmaz ve olmaz bileşenleri bulunan dil ve dinden ister istemez etkilendiğini göz önünde bulundurduğumuz bu yaptığım EVREN İLİMLERİ VE İNSAN İLİMLERİ bölümlemesi eksik ve yetersiz kalacaktır.
Özellikle dil redüksiyonları.. düş indirgemeleri.. gösterge (işaret) çevirileri ve açıklamaları (tercüme ve tasrih) .. görüngü (delalet) evirileri ve açılamaları (tevil ve teşrih).. kısaca İKİNCİL BİLGİLERİMİZ.. bizi lisanımız.. lisanı halimiz.. lisanı kalimiz.. üzerinde derin bir araştırmaya çağıracaktır.
İşte çağımızda bu oluyor.. Felsefe saha yapılacak çalışmaları ve kuramları BİLİM’e bıraktı ve kendisini harıl harıl din incelemelerine ayırdı. Matematik ve Astronomi temelleri bu yazımda söz konusu etmedim. Kant’ın ünlü sözü vardır; İki şey var.. beni ürpertir.. birisi üzerimizdeki yaldızlı gök.. diğeri içimdeki ahlak yasası.. diyoruz.
Zati aliniz bu dışımızdaki kozmolojinin ve astronominin ne kadar geliştiğini.. dallandığını.. ayrıntılandığını.. ve astroloji’den fersah fersah uzaklaştığının yakinen bilirsiniz.
Biz bu içimizdeki ahlak ve hikmet hakkında konuşursak derim ki içimizde ahlak yasasında başka muhteşem bir mantık ve ve muazzam bir matematik dahi bulunuyor.
Bu çok yönlü ve yanlı konular olan.. insan.. felsefe.. dil.. ahlak.. din mevzularını günlük dilin mantığı ve bilimsel dilin matematiği ile çözmekte yetersiz kalıyoruz. Yeni bir felsefe mantığı ve din matematiği gerekiyor. Bunun için bu felsefe hikmeti ve din ahlakına ilişkin çok yönlü ve yanlı konu, alan ve katmanlarda işe yarayacak yeni bir teknik aranıyor, yeni bir yöntem isteniyor ve yeni bir dil gerekiyor.
İşte YÖNTEM BİLİMSEL ANALİZ ise bu çağrılara yanıt verecek ve aday olacak bir çalışmasının çağrısıdır. Fakat ne yazık ki işte burada olduğu gibi “anlaşılmıyorum”.
Saygılarımla.. Sağlıcakla kalınız Değerli Hocam.
Osmanziya

Öyle ise biz EVREN gibi İNSAN'a da yeni bir bakış yapabiliriz YBA ile
21.09.2023





Düzenleyen osmanziya - 24-Eylül-2023 Saat 14:51