Konu: Sevgilinin vefasy var my? .............Yskender PALA

Sevgilinin vefasy var my?


Halep'te derisi yüzülerek öldürtülen (1417) ünlü sufi Nesimi "Gerçek hadîs imi? bu ki hûbun vefasy yoh" der. Büyük söz!.. Çok büyük söz!..

Burada geçen "hadîs" kelimesinin lügattaki anlamy "do?ru, gerçek" demektir. Bu do?ruluk sebebiyle Hz. Peygamber Muhammed Mustafa'nyn ümmetine bir tavyr biçen söz ve hareketlerine hadis denmi?tir. Yani hadis, ki?ideki insaniyetin gere?ini ortaya çykarmak, o cevheri görünür kylmak bakymyndan do?ruluk ve hakikatin aynasy kabul edilir[1]. "Hûb" kelimesi edebiyat ve tasavvuf terminolojisinde "iyili?e de sahip olan güzel (sevgili)"yi kar?ylar. Buna göre dizeyi günümüz diline a?a?y yukary ?öyle çevirebiliriz: "Hûbun (iyi ve güzel sevgilinin) vefasy yoktur. Y?te size en gerçek (yani dünya yaratyldy?yndan bu yana de?i?meyen, her daim do?rulu?u ispat edile gelen) haber." ?air burada sanki iyi ile vefalyly?y birbiriyle çeli?iyormu? gibi gösteriyorsa da gerçek öyle de?ildir. Çünkü vefaly olmak iyilerin kârydyr. Kaldy ki vefa kelimesinin sufi yansymalaryna bakty?ymyzda ?airin burada bir çeli?kiden ziyade seven ile sevilen arasyndaki bir ili?kinin gere?ine vurgu yapty?yny görürüz. Vefa, her ne kadar sözlükte "ba?lylyk, sadakat" demek ise de sufilere göre "Ruhu gaflet uykusundan uyandyrarak hakikatli Sevgili'ye yönlendirmek; zihni dünya da?da?asy (masiva) ile me?gul etmemek" ?eklinde tanymlanyr. Çünkü ancak ruh gafletten uyanyr, akyl da dünya ilgisinden syyrylyrsa gönül Sevgili'ye yönelir, her ?ey Sevgili'ye göre düzenlenmeye, hayat Sevgili merkezli ya?anmaya ba?lar. Bu bakymdan vefa, ruhun dürüstlük içinde bulunmasy, ezelde verilen söze sadakatle ba?ly kalmak, "Ben sizin Rabb'iniz de?il miyim?" sorusuna kar?y "Evet!" dedi?imizi hiç unutmamak demektir. Verdi?i sözde durmayan insana vefaly denemeyece?ine göre Sevgili kar?ysynda sözünü tutmayan bir â?yka hiç denemez. O halde "vefa", seven için yaratylmy? bir kavramdyr. Ahde vefa, misaka ba?lylyk elbette sevenin boynuna borçtur. Bunun mefhum-y muhalifinden anla?ylan odur ki iyi ve güzel olan sevgilinin vefa gibi bir sorumlulu?u bulunmamaktadyr. Yani sevgiliden, â?yklaryna iyilikte bulunmak, yardym etmek, hallerini denetlemek gibi tavyrlar beklenemeyece?i gibi hatta onlara gülümsemek, yüzlerine bir kerecik olsun bakmak (bir anlyk tecelli) gibi haller de asla beklenemez. Çünkü sevgili nazda, seven niyazda daim olmalydyr. Bunun içindir ki sevgilinin ayrylyk, hicran, hasret gibi cefalary â?yklar için birer vefa sayylmalydyr. Çünkü sevgili, sevenini muhatap alyp cefa etti?ine göre ona bir kimlik vermi?, onu â?yklary arasynda saymy? demektir. Gerisi â?ykyn kendini a?k yolunda ne kadar yeti?tirebilece?i, ne derece kemal kesp edece?i, bu ayrylyk ve elemler ile ne kadar pi?ebilece?iyle alakaly bir yolculuktan ibarettir. Yani sevgili â?ykyna hasret çektirerek gerçekte onun hamlyktan kurtulmasyna, kemale ermesine zemin hazyrlamaktadyr. Â?yk bunun farkynda olmaz da ayrylyktan, hicrandan ?ikâyete ba?larsa hamlyk galebe çalmy? demektir ki sufiler arasynda böylelerinin a?ka yetene?i yok sayylyr. Çünkü sevgilinin â?ykyny (velev ki hicran ve firkate salmak biçiminde olsun) muhatap almasyndan daha büyük vefa olabilir mi? Öte yandan her sevgili ayny de?ildir ve sevgilinin vefadâr olany elbette tercih edilir. Arada syrada da olsa â?ykyna merhaba diyen, bir göz ucuyla da olsa ona bakyvererek gönlünü ?ad eden bir sevgili hakikat adyna vefa gösteren himmet, lütuf ve kerem sahibi yüce bir sevgili demektir. Bir sultanyn, kullaryna arada syrada yüzünü göstermesi gibi. O kullar ki her biri sultana yakyn olmak, ona kar?y vefalaryny göstermek için yary? halindedirler. Nitekim Mutlak Sevgili olan Allah Taala, Kur'an-y Kerim'de "Bana verdi?iniz ahde vefa edin ki size verdi?im ahde vefa edeyim (Bakara, 40)" buyurur. Bu durumda â?yka dü?en ?ey, typky Fuzulî gibi dü?ünüp "Yâr kylmazsa bana cevr ü cefadan gayry / Ben ona eylemezem sevgi vefadan gayry" demekten gayry ne olabilir ki?!... Mademki insanyn Kâlû-Belâ'da verdi?i söz â?yky Sevgili'ye, kulu da Sultan'a ba?layan bir misaktyr, o halde â?yklyk ile kulluk ayny kategoride de?erlendirilmek gerekir. Bu durumda â?ykyn Sevgili'sine verdi?i söz ile kulun Rabb'e verdi?i söz arasynda fark yoktur. Ykisi de ahittir ve ikisinde de ahde vefa gerekir. Yalnyzca vefanyn yollary farklydyr. Mesela avam için vefanyn ady "ibadet"tir. Aydynlar için vefadan kasyt "ubudiyet"tir (hakiki kulluk, a?yry ba?lylyk). Havas için ise vefanyn ady "ubûdet" (Sevgili için kendinden vazgeçmek) olmu?tur. Bu kelimelerin hepsi abd (kul) kelimesinden türemi?tir. Bu da bize, hangi derecede olursa olsun, kullu?un (â?yklyk) vefadan ibaret oldu?unu anlatyr. Vefa gösterilecek Sevgili ister Mutlak Güzel (Hüsn-i Mutlak) olan Allah, ister O'nun güzelli?inden zerre miktaryny ödünç ta?ydy?y için güzelle?en be?er olsun, fark etmez. Ahde vefa esastyr!..

Yskender PALA

sizlerde dostlarynyzy grubumuza davet edebilirsiniz: http://www.facebook.com/groups/edit.php?members&gid=33414243029

blog adresimiz: http://www.facebook.com/l/e1993n1Qkg3LYZbPeubXLv1OWww;ahsenmeva.blogspot.com/